برای دیگر کاربردها، ایتالیا (ابهام‌زدایی) را ببینید.
مختصات: 41°54′ شمالی 12°29′ شرقی
جمهوری ایتالیا
Repubblica Italiana
ایتالیا
پرچم نشان ملی
شعار ملی: ندارد
سرود ملی: Il Canto degli Italiani (ایتالیایی )
"The Song of the Italians"
فهرست0:00
پایتخت
(و بزرگترین شهر) رم
41°54′ شمالی 12°29′ شرقی
زبان رسمی زبان ایتالیایی
نوع حکومت جمهوری
نام حاکمان
• رئیس‌جمهور
• نخست‌وزیر
سرجیو ماتارلا
پائولو جنتیلونی
مساحت
- مساحت 301٬353کیلومتر مربع (70ام)
- آب‌ها (٪) 2٫4
جمعیت
- سرشماری 59٬433٬744
(23ام)
- تراکم جمعیت 192٫8/km2 (40ام)
تولید ناخالص داخلی (تخمین 2005)
- مجموع 1٫645 بیلیون دلار (8ام)
- سرانه 28٬300 دلار (20ام)
شاخص توسعه انسانی (2003) 0٫934 (بالا) (18ام)
واحد پول یورو (€)1 (EUR)
منطقه زمانی CET (ساعت جهانی+1)
- تابستانی (DST) CEST (ساعت جهانی)
دامنه اینترنتی .it
پیش‌شماره تلفنی +39
1 تا پیش از سال 2002: لیر ایتالیا
ایتالیا کشوری در جنوب قاره اروپا است که پایتخت آن شهر رم می‌باشد. این کشور از شبه‌جزیره ایتالیا و دو جزیره سیسیل و ساردِنی در دریای مدیترانه تشکیل شده‌است. امروزه ایتالیا کشوری توسعه‌یافته‌است و جزو گروه هشت به‌شمار می‌آید.
واحد پول این کشور یورو و زبان رسمی آن ایتالیایی است. جمعیت ایتالیا 60 میلیون و ششصد هزار نفر است و 91٫6 درصد مردم آن مسیحی هستند.
ایتالیا پنجمین کشور پرجمعیت اروپا و بیست و سومین کشور پرجمعیت دنیا است. ایتالیا آب‌وهوای معتدل فصلی دارد و آب‌وهوای مناطق ساحلی آن با شرایط هوایی کوهستان‌های داخلی تفاوت زیادی دارد.
دو کشور مستقل بسیار کوچک به نام‌های واتیکان و سان مارینو در درون خاک ایتالیا قرار دارند و یک تکه از خاک ایتالیا نیز بیرون از خاک اصلی این کشور و در سوئیس قرار دارد کهکامپیونه دیتالیا نامیده می‌شود.
رم، پایتخت ایتالیا، به عنوان پایتخت امپراتوری روم و اقامتگاه پاپ، برای سده‌های پیاپی از مراکز سیاسی و مذهبی تمدن غرب بود.
پس از فروپاشی امپراتوری روم، منطقه ایتالیا به مناطق و شهرهای خودگردان بسیاری تقسیم شده‌بود (ازجمله جمهوری ونیز و دولت کلیسا) ولی واحدهای مختلف سیاسی در منطقه ایتالیا در سال 1861 متحد شده و کشور کنونی ایتالیا را به‌وجود آوردند.
محتویات [نهفتن]
1 تاریخ
2 وحدت ایتالیا
2.1 جنگ جهانی اول
2.2 ایتالیا میان دو جنگ
3 جغرافیا
4 تقسیمات کشوری
5 گروه‌های قومی و نژادی
6 زبان‌ها
7 مذاهب
8 اقتصاد
9 گردشگری
10 قوهٔ مقننه ایتالیا
11 ارتش
12 جستارهای وابسته
13 منابع
14 پیوند به بیرون
تاریخ[ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ ایتالیا
دوران باستان و میانه
اتروسکها یونانیها و سپس رومی‌ها در دوران باستان بر ایتالیا حکمرانی می‌کردند و در قرون وسطی کنترل ایتالیا در دست پاپ‌ها، فرانک‌ها، بیزانسی‌ها و سپس اعراب و نورمان‌ها در پاره‌ای از اوقات بوده‌است.
از میان مشکلات پرشماری که اتحاد ایتالیا (1870–1848) درپی داشت، آنچه بیش از همه اضطراری می‌نمود، همانا یکدست ساختن سرزمینی بود که از لحاظ سیاسی و اقتصادی بسیار متفاوت بود.
وحدت ایتالیا[ویرایش]
نوشتار اصلی: وحدت ایتالیا
بکار گیری ساختارهای اداری دوره رژیم سلطنتی ساوویا در طول زمان باعث وخیم تر شدن اختلافات قبلی میان مناطق مختلف ایتالیا شد و به دنبال آن موج مهاجرت طبقهٔ روستایی به سوی آمریکای شمالی و جنوبی آغاز شد. میان سال‌های پایانی قرن نوزدهم و سال‌های آغازین قرن بیستم، چند میلیون ایتالیایی به خارج از کشور مهاجرت کردند.
از دیدگاه اقتصادی و اجتماعی، دورهٔ قبل از اتحاد تا زمان آغاز جنگ اول جهانی با پدیده رشد کلی کشور همراه بود که با تکیه به موقعیت بین‌المللی مثبت، این امکان را یافت تا سر و سامانی به وضعیت مالی و ساختارهای دولتی داده و بخش‌های اصلی برای کمک به پیشرفت و توسعهٔ صنعتی را گسترش دهد و در این راستا البته از کمک سخاوتمندانه سرمایه‌های خارجی نیز بهره برد.
ایتالیا در نقشه ساموئل دان
شرایط اجتماعی کشور، که همراه با اختلافات پیش گفته میان مناطق روستایی و شهری بود، سال‌های اولیه ”صنعتی‌سازی کشور” و نخستین گام‌ها به سوی یک ساختار نوین اجتماعی را با شکل‌گیری احزاب سیاسی رقم زد.
ظهور این احزاب سیاسی و تنش‌های اجتماعی ناشی از آن تأثیر گسترده‌ای بر جریان‌های بعدی تاریخی ایتالیا بر جای گذاشت.
جنگ جهانی اول[ویرایش]
به دنبال بر خورداری شهروندان ایتالیایی از حق رأی در سال 1913، روند یکپارچه سازی سیاسی کشور تکمیل شد و این در حالی بود که چهرهٔ بین‌المللی ایتالیا که به‌دنبال اصلاحات آغاز شده از فردای روز اتحاد، هماهنگ‌تر و مدرن‌تر شده بود، وجهه بیشتری یافته و تقویت می‌شد.
ایتالیا و مستعمرات پیشینش.
در آستانهٔ جنگ اول جهانی، ایتالیا چشم‌انداز ترسیم شده تا آن زمان را دگرگون ساخته و در کنار قدرت‌های متحد فرانسه، انگلیس و ایالات متحده وارد جنگ شد. به‌دنبال کنفرانس صلح پاریس در سال 1919 مناطق شمالی ترنتینو، التوادیجه و ونتریا جولیا را که برای کامل ساختن روند اتحاد ملی مورد نیاز بود، بدست آورد.
ایتالیا هر چند که از مبارزه پیروز خارج شده بود، اما از دیدگاه اقتصادی زیر بار فشارهای وارده، دچار چنان آشفتگی‌هایی شده بود که دولت‌های وقت آن زمان توان هدایت آن را به‌سوی دست آورده‌های مثبت نداشتند.
در این برهه برخی از تشکیلات سیاسی که بعدها به‌مدت ده‌ها سال بر آینده کشور تأثیرات عمیقی گذاشت، پا به عرصه وجود گذاردند، از جمله حزب ملت (1919) که بعدها به حزب دموکرات مسیحی تغییر شکل داد، حزب سوسیالیست، حزب کمونیست که توسط گرامشیپایه‌گذاری شد (1921) و طبقات مبارز که توسط موسولینی شکل گرفت (1919) و بعداً در سال 1921 به حزب فاشیست ملی تغییر شکل داد و عامل به قدرت رسیدن موسولینی شد.
ایتالیا میان دو جنگ[ویرایش]
در سال 1925 (میلادی) با ممنوع شدن فعالیت تمامی دیگر احزاب، دوره رژیم فاشیست آغاز می‌شود که با سیاست استبدادی و در پوشش ملی‌گرایی، باعث دگرگونی‌های ریشه‌ای در زندگی کشور گردید و آزادی‌های سیاسی را محدود نمود. این رژیم برای ممانعت از دشمنی کلیسای کاتولیک، به توافقی با واتیکان (1929) دست یافت.
در آن سال‌ها اقدامات جدی برای تقویت و توسعه فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی صورت گرفت. در زمینه سیاست خارجی، موسولینی سعی کرد با اتکا به سیاست توسعه طلبانه و قدرت‌های متحد، پرستیژ خود را تثبیت نماید که نقطهٔ اوج آن اتحاد با آلمان و ورود به جنگ دوم جهانی (1945–1940) علیه متفقین و متعاقباً سقوط رژیم فاشیست به‌دنبال ناکامی‌های نظامی بود.
بازسازی دموکراسی و اداره وضعیت سخت کشور پس از پایان جنگ و کوشش در از بین بردن هر آنچه از رژیم فاشیست به ارث مانده بود، باعث شد تا مجمع قانون اساسی شکل بگیرد.
در دوم ژوئیه سال 1946، و به‌دنبال انجام همه‌پرسی «جمهوری ایتالیا» متولد شد و این تاریخ تبدیل به جشن ملی شد. قانون اساسی جدید از تاریخ اول ژانویه 1948 رسمیت یافته و به مرحله اجرا درآمد.
ایتالیا بعد از جنگ، تلاش زیادی برای نزدیکی به کشورهای غرب انجام داد و در این راستا به ”اتحاد آتلانتیک” ملحق شد که سازمانی نظامی دفاعی است که به ابتکار آمریکا شکل گرفت و اکثر کشورهای اروپایی غربی نیز به آن پیوستند.
در سطح اروپا، ایتالیا در آن دوره از جمله کشورهایی بود با حداکثر توان در راستای یکپارچگی اروپا در طی مراحل مختلف آن، چه از نظر اقتصادی و چه سیاسی کوشش کرد.
از اول ژانویه 1999 (میلادی)، ایتالیا از جمله 11 کشوری است که واحد پولی یورو را به عنوان پول واحد برگزید.
جغرافیا[ویرایش]
تصویر ماهواره‌ای از ایتالیا
ایتالیا در جنوب اروپا با مختصات جغرافیایی تقریبی 50 22 شمالی، 30 12 شرقی قرار دارد.
مساحت کل آن 301323 کیلومتر مربع (تقریباً یک پنجم ایران) است که از آن 294029 کیلومتر مربع خشکی و 7210 کیلومتر مربع آب است. 7600 کیلومتر ساحل دارد.
نکتهٔ جالب در مورد نقشهٔ کشور ایتالیا این است که نقشهٔ این کشور شبیه چکمه است.
جزایر ساردنی و سیسیل در دریای مدیترانه نیز جزو ایتالیا است.
مرزهای این کشور 29321 کیلومتر است. با کشورهای زیر مرز مشترک دارد:
اتریش: 430 کیلومتر
فرانسه: 488 کیلومتر
واتیکان: 3٫2 کیلومتر (واتیکان در داخل شهر رم پایتخت ایتالیا قرار دارد)
سان مارینو: 39 کیلومتر (کشور سان مارینو در شمال ایتالیا و در دل ایالت امیلیا رومانیا قرار دارد)
اسلوونی: 232 کیلومتر
سوئیس: 740 کیلومتر
آب و هوای ایتالیا مدیترانه‌ای است. در شمال به دلیل وجود رشته‌کوه آلپ سرد، در جنوب خشک و در کل کشوری تقریباً گرم است.
بلندترین نقطه آن کوه مونته بیانکو با ارتفاع 4808 متر از سطح دریا و کمترین ارتفاع آن دریای مدیترانه‌است.
تقسیمات کشوری[ویرایش]
کشور ایتالیا از نظر جغرافیایی به 20 ناحیه تقسیم می‌شود که 5 تا از آنها دارای نوعی خودمختاری در وضع قوانین محلی می‌باشند.
از سوی دیگر ایتالیا به 110 استان و 8٬100 شهرداری تقسیم می‌شود. علاوه بر این در سال 2009 میلادی 15 شهر ایتالیا به عنوان ابرشهر (متروپولیس) در نظر گرفته شدند که البته این تقسیمات جدید هنوز به مرحله رسمی و اجرایی نرسیده‌است.
پولیاباسیلیکاتاکالابریاسیسیلمولیزکامپانیاآبروتزولاتزیواومبریامارکهتوسکانیساردنیامیلیا-رومانیالیگوریاپیمونت
فریولی
ونتزیا
جولیا
واله دائوستا
ترنتینو آلتو
آدیجهونتولمباردیدریای آدریاتیکدریای ایونیمدیترانهدریای تیرنیدریای لیگوریا
ایتالیایی‌ها. گروه‌های نژادی آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی اسلاوتبار در شمال و ایتالیایی آلبانیایی‌تبار و ایتالیایی یونانی‌تبار نیز در جنوب هستند. در سال 2005 نزدیک به 5٫8٪ از جمعیت ایتالیا خارجیها بوده‌اند. 11٫4٪ کودکانی که در سال2007 در ایتالیا بدنیا آمده‌اند دست‌کم یکی از والدینشان خارجی بوده‌اند. در سال 2007 بیشترین مهاجرت‌ها به ایتالیا به ترتیب ازاروپای شرقی(52٫02٪) شمال آفریقا (16٫17٪) آسیا (16٫08٪) و آمریکا لاتین (8٫5٪) بوده‌است.
زبان‌ها[ویرایش]
عمده ایتالیایی‌ها رومی‌تبار هستند و زبان‌های رایج در ایتالیا هم تقریباً همگی شاخه‌هایی از زبان رومی بشمار می‌روند. با وجود اینکه زبان رسمی ایتالیا زبان ایتالیایی است اما زبان‌های پرگویشور دیگری در این کشور وجود دارند که حالتی نیمه رسمی و گاه محلی دارند. بسیاری از این زبان‌ها در معرض نابودی قرار گرفته‌اند که شروع مرگ تدریجی این زبان‌ها به دوره حکومت فاشیسم بر ایتالیا بازمی‌گردد. ایتالیایی زبان رسمی این کشور است که از سال 1861 تا کنون این مقام را دارد.
آلمانی: آلمانی زبان رسمی ایالت خودمختار تیرول جنوبی در شمال ایتالیا است. همچنین در بخش‌هایی از ایالت بولتزانو به دلیل هم‌مرز بودن با اتریش مردم به این زبان تکلم می‌کنند.
فرانسوی: در شمال غربی و در ایالت وال له داوستا به دلیل هم‌مرز بودن با فرانسه مردم با این زبان آشنایی دارند.
لیگوری: در مناطق شمالی ایتالیا بویژه شهر جنوا رایج است و بیش از یک میلیون گویشور در ایتالیا دارد. گویش جنوایی و بریگاسکی از مهم‌ترین گویش‌های این زبان در ایتالیا هستند.
اسلوونیایی: در شهرهای تریسته و گوریتزیا مردم به دلیل همسایگی با اسلوونی با این زبان آشنایی دارند.
لومباردی: در مناطق شمالی ایتالیا بویژه نقاط هم‌مرز با سوئیس رایج است و بیش از سه میلیون گویشور در ایتالیا دارد.
پیدمونتی: زبان رایج منطقه پیدمونت ایتالیاست که بیش از دومیلیون نفر از مردم ایتالیا بدان تکلم می‌کنند.
ونیزی: زبان قدیمی منطقه ونیز که از زبان‌های رومی بشمار می‌رود و در ایتالیا قریب دو میلیون نفر از اهالی منطقه ونیز و مناطق مجاور بدان تکلم می‌کنند. این زبان در اسلوونی نیز رایج است.
ناپلی: زبان رایج منطقه جنوب ایتالیا بویژه نواحی پالرمو و ناپولی است که بیش از شش میلیون نفر از سکنه ایتالیا بدان سخن می‌گویند. گویش ایتالیایی جنوبی در واقع گویشی از همین زبان است و نه ایتالیایی.
توسکانی: زبان رایج در منطقه توسکانی است که گاهی گویشی از زبان ایتالیایی نیز شمرده می‌شود. حدود سه میلیون تن به این زبان تکلم می‌کنند.
ساساری: این زبان اگرچه تنها 125 هزارتن گویشور دارد اما در منطقه خودمختار ساردینیا زبان رسمی بشمار می‌رود.
ساردوکمپیدانی از زبان‌های بومی جنوب ایتالیاست که هنوز نزدیک به یک میلیون گویشور دارد اما بیشتر گویشورانش در مناطق کوهستانی شمال ایتالیا بسر می‌برند که این به دلیل سیاست‌های فاشیستی ایتالیا در زمان جنگ جهانی دوم بوده‌است.
زبان ایتالیایی-یهودی از زبان‌های رومی است که در ایتالیا امروزه بیش از دویست تن گویشور ندارد.
مذاهب[ویرایش]
دین در ایتالیا، سال 2001[1]
دین درصد
مسیحیت
91٫6٪
بدون دین
5٫8٪
اسلام
1٫9٪
بودیسم
0٫3٪
هندوئیسم
0٫2٪
سیکیسم
0٫1٪
یهودیت
0٫1٪
حاکمیت و اکثریت با مسیحیت کاتولیک است، ولی پروتستانها، یهودیها و مسلمانان (که اکثراً مهاجر هستند) نیز در این کشور زندگی می‌کنند. 91٫6٪ جمعیت ایتالیا مسیحی و بیشترکاتولیک هستند که یک سوم آنها (36٫8٪) عضو فعال هستند. امروزه 825000 نفر مسلمان در ایتالیا زندگی می‌کنند که (1٫4٪) جمعیت ایتالیا را تشکیل می‌دهند که از بین آنها فقط50000 نفر ملیت ایتالیایی دارند.
اقتصاد[ویرایش]
از جمله مهم‌ترین صنایع کشور می‌توان به صنایع فلزکاری، ماشین‌آلات، شیمیایی، وسائل نقلیه، مواد غذایی و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، پتروشیمی، الکتریکی، اتمی و جنگ‌افزار اشاره نمود. گندم، جو، سیب‌زمینی، چغندرقند، سیب، ذرت، برنج، انگور، ماهی، گاو و خوک نیز مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور را تشکیل می‌دهند.
سرانه زمین مزروعی برای هر نفر بالغ بر 32/0 هکتار است. تولید سالیانه گوشت گاو 400/1 هزار تن، گوشت خوک 500/1 هزار تن، گوشت گوسفند 900/154 تن و 806 هزار تن صید ماهی است. تولید سالیانه نیروی الکتریسیته نیز معادل 1/241 میلیارد کیلووات ساعت است.
گردشگری[ویرایش]
ایتالیا در مرکز دریای مدیترانه واقع شده‌است، دریایی که تولد تمدن‌های بسیاری را بخود دیده‌است. ایتالیا دارای تاریخی غنی از تماس‌ها و تبادلاتی می‌باشد که بر مردم، اقتصاد و فرهنگش تأثیر گذاشته‌است.
فنیقیها، یونانیها، کارتاژها، اعراب و نورمنها از جمله مللی می‌باشند که در طول سده‌ها با تأثیر گذاشتن بر فرهنگ محلی ایتالیا، باعث گردیده‌اند تا ایتالیا بطور فوق‌العاده‌ای غنی از آثار معماری و هنری می‌باشد.
بر اساس محاسبه‌ای که یونسکو انجام داده، بیش از نیمی از میراث فرهنگی جهان در کشور ایتالیا واقع شده‌است، کشوری کوچک که مساحتش فقط 0/25 ٪ از کل خشکی‌های جهان است.
نشانه‌های باقی‌مانده از گذشته، آثار هنری و تنوع فوق‌العاده طبیعت در شبه جزیره ایتالیا از جمله عوامل جذب توریست به این کشور می‌باشد که امروزه یکی از توریستی‌ترین کشورهای جهان بشمار می‌آید.
رم، فلورانس، ونیز و بسیاری شهرهای دیگر، از جمله مقصدهای هنری هستند که برنامه هر بازدید کننده‌ای از شبه جزیره ایتالیا را تشکیل می‌دهند. در کنار این شهرهای بزرگ و معروف، میراثهای فرهنگی پنهانی هم در شهرهایی با تاریخ هزار ساله وجود دارند که البته در مسیر اصلی بازدیدها قرار ندارند و علی‌رغم اینکه کمتر شناخته شده‌اند، اما به همان اندازه شهرهای هنری ایتالیا دارای جذابیت می‌باشند.
شناخت ایتالیا با بازدید از شهرهای معروف و موزه‌ها و میدان‌های آن کافی نیست، بلکه برای نیل به این مهم، باید دنیای رنگارنگ به اصطلاح ایتالیای کوچک را که غنی از زیبایی‌های طبیعی و هنری بی حساب و صدها مرکز شهری کوچک و متوسط که برخی از آنها پایتخت‌های باستانی با آثاری اصیل و بی نظیر می‌باشند، نیز درنوردید.
برای تکمیل این شناخت البته باید دسرها و غذاهای ایتالیا را هم تجربه کرد. غنا و تنوع رسوم و لهجه‌ها در هر گوشه از کشور به آسانی قابل تشخیص می‌باشد. غذاهای ایتالیایی آینده این تنوع است. بخاطر همین تنوع منطقه‌ای می‌باشد که ایتالیا تبدیل به یکی از اصلی‌ترین قطبهای توریسم بین‌المللی شده‌است. از جمله دیگر عواملی که در پیشرفت صنعت توریسم در این کشور زیبا نقش داشته‌اند می‌توان به نزدیکی ایتالیا به کشورهای صنعتی مرکز و شمال غرب اروپا، وجود وسایل ارتباطی سریع و اقتصادی با دیگر قاره‌ها و سطح عالی امکانات پذیرش توریست که کمتر کشوری از آن برخوردار می‌باشد، اشاره نمود.
هر ساله بطور میانگین حدود بیست میلیون گردشگر خارجی از ایتالیا بازدید می‌کنند و این رقم طبیعتاً علاوه بر میلیونها ایتالیایی می‌باشد که کشورشان را برای گذراندن تعطیلاتشان انتخاب می‌کنند و البته در این انتخاب، تکیه بر سی و پنج هزار واحد اقامتی موجود در کشور که دارای تقریباً دو میلیون تخت می‌باشند، دارند.
توریسم در عمل یکی از مهم‌ترین منابع اقتصادی ایتالیا به‌شمار می‌رود که حدود 5/5٪ از تولید داخلی کشور را به خود اختصاص داده‌است و این به معنای آنست که از نظر ارزش بالاتر از کل تولید بخش کشاورزی قرار دارد.
سینمای ایتالیا صنعت سینمای ایتالیا از اعتبار خوبی در سراسر جهان برخوردار است. گواه آن جوایزی است که ساخته‌هایش در فستیوال‌های متعدد و بین‌المللی دریافت می‌کند.
قوهٔ مقننه ایتالیا[ویرایش]
مجلس نمایندگان ایتالیا: 630 نفر
مجلس سنا ایتالیا: 315 نفر
ارتش[ویرایش]
نیروی زمینی: 230٬000 نفر
1920 دستگاه تانک
نیروی هوایی: 76٬000 نفر
449 فروند هواپیمای جنگی
نیروی دریایی: 48٬000 نفر
1 فروند ناو هواپیمابر، 8 فروند زیردریایی، 1 فروند ناو موشک‌انداز، 3 فروند رزمناو، 24 فروند ناوشکن
جستارهای وابسته[ویرایش]
برج پیزا
فهرست ناحیه‌های ایتالیا
فهرست استان‌های ایتالیا
فهرست شهرهای ایتالیا
فهرست دانشگاه‌ها در ایتالیا
آثار تاریخی ایتالیا
مشاهیر ایتالیا
فوتبال ایتالیا
حزب کمونیست ایتالیابرای دیگر کاربردها، ایتالیا (ابهام‌زدایی) را ببینید.
مختصات: 41°54′ شمالی 12°29′ شرقی
جمهوری ایتالیا
Repubblica Italiana
ایتالیا
پرچم نشان ملی
شعار ملی: ندارد
سرود ملی: Il Canto degli Italiani (ایتالیایی )
"The Song of the Italians"
فهرست0:00
تا پیش از سال 2002: لیر ایتالیا
ایتالیا کشوری در جنوب قاره اروپا است که پایتخت آن شهر رم می‌باشد. این کشور از شبه‌جزیره ایتالیا و دو جزیره سیسیل و ساردِنی در دریای مدیترانه تشکیل شده‌است. امروزه ایتالیا کشوری توسعه‌یافته‌است و جزو گروه هشت به‌شمار می‌آید.
واحد پول این کشور یورو و زبان رسمی آن ایتالیایی است. جمعیت ایتالیا 60 میلیون و ششصد هزار نفر است و 91٫6 درصد مردم آن مسیحی هستند.
ایتالیا پنجمین کشور پرجمعیت اروپا و بیست و سومین کشور پرجمعیت دنیا است. ایتالیا آب‌وهوای معتدل فصلی دارد و آب‌وهوای مناطق ساحلی آن با شرایط هوایی کوهستان‌های داخلی تفاوت زیادی دارد.
دو کشور مستقل بسیار کوچک به نام‌های واتیکان و سان مارینو در درون خاک ایتالیا قرار دارند و یک تکه از خاک ایتالیا نیز بیرون از خاک اصلی این کشور و در سوئیس قرار دارد کهکامپیونه دیتالیا نامیده می‌شود.
رم، پایتخت ایتالیا، به عنوان پایتخت امپراتوری روم و اقامتگاه پاپ، برای سده‌های پیاپی از مراکز سیاسی و مذهبی تمدن غرب بود.
پس از فروپاشی امپراتوری روم، منطقه ایتالیا به مناطق و شهرهای خودگردان بسیاری تقسیم شده‌بود (ازجمله جمهوری ونیز و دولت کلیسا) ولی واحدهای مختلف سیاسی در منطقه ایتالیا در سال 1861 متحد شده و کشور کنونی ایتالیا را به‌وجود آوردند.
محتویات
1 تاریخ
2 وحدت ایتالیا
2.1 جنگ جهانی اول
2.2 ایتالیا میان دو جنگ
3 جغرافیا
4 تقسیمات کشوری
5 گروه‌های قومی و نژادی
6 زبان‌ها
7 مذاهب
8 اقتصاد
9 گردشگری
10 قوهٔ مقننه ایتالیا
11 ارتش
12 جستارهای وابسته
13 منابع
14 پیوند به بیرون
تاریخ[ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ ایتالیا
دوران باستان و میانه
اتروسکها یونانیها و سپس رومی‌ها در دوران باستان بر ایتالیا حکمرانی می‌کردند و در قرون وسطی کنترل ایتالیا در دست پاپ‌ها، فرانک‌ها، بیزانسی‌ها و سپس اعراب و نورمان‌ها در پاره‌ای از اوقات بوده‌است.
از میان مشکلات پرشماری که اتحاد ایتالیا (1870–1848) درپی داشت، آنچه بیش از همه اضطراری می‌نمود، همانا یکدست ساختن سرزمینی بود که از لحاظ سیاسی و اقتصادی بسیار متفاوت بود.
وحدت ایتالیا[ویرایش]
نوشتار اصلی: وحدت ایتالیا
بکار گیری ساختارهای اداری دوره رژیم سلطنتی ساوویا در طول زمان باعث وخیم تر شدن اختلافات قبلی میان مناطق مختلف ایتالیا شد و به دنبال آن موج مهاجرت طبقهٔ روستایی به سوی آمریکای شمالی و جنوبی آغاز شد. میان سال‌های پایانی قرن نوزدهم و سال‌های آغازین قرن بیستم، چند میلیون ایتالیایی به خارج از کشور مهاجرت کردند.
از دیدگاه اقتصادی و اجتماعی، دورهٔ قبل از اتحاد تا زمان آغاز جنگ اول جهانی با پدیده رشد کلی کشور همراه بود که با تکیه به موقعیت بین‌المللی مثبت، این امکان را یافت تا سر و سامانی به وضعیت مالی و ساختارهای دولتی داده و بخش‌های اصلی برای کمک به پیشرفت و توسعهٔ صنعتی را گسترش دهد و در این راستا البته از کمک سخاوتمندانه سرمایه‌های خارجی نیز بهره برد.
ایتالیا در نقشه ساموئل دان
شرایط اجتماعی کشور، که همراه با اختلافات پیش گفته میان مناطق روستایی و شهری بود، سال‌های اولیه ”صنعتی‌سازی کشور” و نخستین گام‌ها به سوی یک ساختار نوین اجتماعی را با شکل‌گیری احزاب سیاسی رقم زد.
ظهور این احزاب سیاسی و تنش‌های اجتماعی ناشی از آن تأثیر گسترده‌ای بر جریان‌های بعدی تاریخی ایتالیا بر جای گذاشت.
جنگ جهانی اول[ویرایش]
به دنبال بر خورداری شهروندان ایتالیایی از حق رأی در سال 1913، روند یکپارچه سازی سیاسی کشور تکمیل شد و این در حالی بود که چهرهٔ بین‌المللی ایتالیا که به‌دنبال اصلاحات آغاز شده از فردای روز اتحاد، هماهنگ‌تر و مدرن‌تر شده بود، وجهه بیشتری یافته و تقویت می‌شد.
ایتالیا و مستعمرات پیشینش.
در آستانهٔ جنگ اول جهانی، ایتالیا چشم‌انداز ترسیم شده تا آن زمان را دگرگون ساخته و در کنار قدرت‌های متحد فرانسه، انگلیس و ایالات متحده وارد جنگ شد. به‌دنبال کنفرانس صلح پاریس در سال 1919 مناطق شمالی ترنتینو، التوادیجه و ونتریا جولیا را که برای کامل ساختن روند اتحاد ملی مورد نیاز بود، بدست آورد.
ایتالیا هر چند که از مبارزه پیروز خارج شده بود، اما از دیدگاه اقتصادی زیر بار فشارهای وارده، دچار چنان آشفتگی‌هایی شده بود که دولت‌های وقت آن زمان توان هدایت آن را به‌سوی دست آورده‌های مثبت نداشتند.
در این برهه برخی از تشکیلات سیاسی که بعدها به‌مدت ده‌ها سال بر آینده کشور تأثیرات عمیقی گذاشت، پا به عرصه وجود گذاردند، از جمله حزب ملت (1919) که بعدها به حزب دموکرات مسیحی تغییر شکل داد، حزب سوسیالیست، حزب کمونیست که توسط گرامشیپایه‌گذاری شد (1921) و طبقات مبارز که توسط موسولینی شکل گرفت (1919) و بعداً در سال 1921 به حزب فاشیست ملی تغییر شکل داد و عامل به قدرت رسیدن موسولینی شد.
ایتالیا میان دو جنگ[ویرایش]
در سال 1925 (میلادی) با ممنوع شدن فعالیت تمامی دیگر احزاب، دوره رژیم فاشیست آغاز می‌شود که با سیاست استبدادی و در پوشش ملی‌گرایی، باعث دگرگونی‌های ریشه‌ای در زندگی کشور گردید و آزادی‌های سیاسی را محدود نمود. این رژیم برای ممانعت از دشمنی کلیسای کاتولیک، به توافقی با واتیکان (1929) دست یافت.
در آن سال‌ها اقدامات جدی برای تقویت و توسعه فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی صورت گرفت. در زمینه سیاست خارجی، موسولینی سعی کرد با اتکا به سیاست توسعه طلبانه و قدرت‌های متحد، پرستیژ خود را تثبیت نماید که نقطهٔ اوج آن اتحاد با آلمان و ورود به جنگ دوم جهانی (1945–1940) علیه متفقین و متعاقباً سقوط رژیم فاشیست به‌دنبال ناکامی‌های نظامی بود.
بازسازی دموکراسی و اداره وضعیت سخت کشور پس از پایان جنگ و کوشش در از بین بردن هر آنچه از رژیم فاشیست به ارث مانده بود، باعث شد تا مجمع قانون اساسی شکل بگیرد.
در دوم ژوئیه سال 1946، و به‌دنبال انجام همه‌پرسی «جمهوری ایتالیا» متولد شد و این تاریخ تبدیل به جشن ملی شد. قانون اساسی جدید از تاریخ اول ژانویه 1948 رسمیت یافته و به مرحله اجرا درآمد.
ایتالیا بعد از جنگ، تلاش زیادی برای نزدیکی به کشورهای غرب انجام داد و در این راستا به ”اتحاد آتلانتیک” ملحق شد که سازمانی نظامی دفاعی است که به ابتکار آمریکا شکل گرفت و اکثر کشورهای اروپایی غربی نیز به آن پیوستند.
در سطح اروپا، ایتالیا در آن دوره از جمله کشورهایی بود با حداکثر توان در راستای یکپارچگی اروپا در طی مراحل مختلف آن، چه از نظر اقتصادی و چه سیاسی کوشش کرد.
از اول ژانویه 1999 (میلادی)، ایتالیا از جمله 11 کشوری است که واحد پولی یورو را به عنوان پول واحد برگزید.
جغرافیا[ویرایش]
تصویر ماهواره‌ای از ایتالیا
ایتالیا در جنوب اروپا با مختصات جغرافیایی تقریبی 50 22 شمالی، 30 12 شرقی قرار دارد.
مساحت کل آن 301323 کیلومتر مربع (تقریباً یک پنجم ایران) است که از آن 294029 کیلومتر مربع خشکی و 7210 کیلومتر مربع آب است. 7600 کیلومتر ساحل دارد.
نکتهٔ جالب در مورد نقشهٔ کشور ایتالیا این است که نقشهٔ این کشور شبیه چکمه است.
جزایر ساردنی و سیسیل در دریای مدیترانه نیز جزو ایتالیا است.
مرزهای این کشور 29321 کیلومتر است. با کشورهای زیر مرز مشترک دارد:
اتریش: 430 کیلومتر
فرانسه: 488 کیلومتر
واتیکان: 3٫2 کیلومتر (واتیکان در داخل شهر رم پایتخت ایتالیا قرار دارد)
سان مارینو: 39 کیلومتر (کشور سان مارینو در شمال ایتالیا و در دل ایالت امیلیا رومانیا قرار دارد)
اسلوونی: 232 کیلومتر
سوئیس: 740 کیلومتر
آب و هوای ایتالیا مدیترانه‌ای است. در شمال به دلیل وجود رشته‌کوه آلپ سرد، در جنوب خشک و در کل کشوری تقریباً گرم است.
بلندترین نقطه آن کوه مونته بیانکو با ارتفاع 4808 متر از سطح دریا و کمترین ارتفاع آن دریای مدیترانه‌است.
تقسیمات کشوری[ویرایش]
کشور ایتالیا از نظر جغرافیایی به 20 ناحیه تقسیم می‌شود که 5 تا از آنها دارای نوعی خودمختاری در وضع قوانین محلی می‌باشند.
از سوی دیگر ایتالیا به 110 استان و 8٬100 شهرداری تقسیم می‌شود. علاوه بر این در سال 2009 میلادی 15 شهر ایتالیا به عنوان ابرشهر (متروپولیس) در نظر گرفته شدند که البته این تقسیمات جدید هنوز به مرحله رسمی و اجرایی نرسیده‌است.
گروه‌های قومی و نژادی[ویرایش]
ایتالیایی‌ها. گروه‌های نژادی آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی اسلاوتبار در شمال و ایتالیایی آلبانیایی‌تبار و ایتالیایی یونانی‌تبار نیز در جنوب هستند. در سال 2005 نزدیک به 5٫8٪ از جمعیت ایتالیا خارجیها بوده‌اند. 11٫4٪ کودکانی که در سال2007 در ایتالیا بدنیا آمده‌اند دست‌کم یکی از والدینشان خارجی بوده‌اند. در سال 2007 بیشترین مهاجرت‌ها به ایتالیا به ترتیب ازاروپای شرقی(52٫02٪) شمال آفریقا (16٫17٪) آسیا (16٫08٪) و آمریکا لاتین (8٫5٪) بوده‌است.
زبان‌ها[ویرایش]
عمده ایتالیایی‌ها رومی‌تبار هستند و زبان‌های رایج در ایتالیا هم تقریباً همگی شاخه‌هایی از زبان رومی بشمار می‌روند. با وجود اینکه زبان رسمی ایتالیا زبان ایتالیایی است اما زبان‌های پرگویشور دیگری در این کشور وجود دارند که حالتی نیمه رسمی و گاه محلی دارند. بسیاری از این زبان‌ها در معرض نابودی قرار گرفته‌اند که شروع مرگ تدریجی این زبان‌ها به دوره حکومت فاشیسم بر ایتالیا بازمی‌گردد. ایتالیایی زبان رسمی این کشور است که از سال 1861 تا کنون این مقام را دارد.
آلمانی: آلمانی زبان رسمی ایالت خودمختار تیرول جنوبی در شمال ایتالیا است. همچنین در بخش‌هایی از ایالت بولتزانو به دلیل هم‌مرز بودن با اتریش مردم به این زبان تکلم می‌کنند.
فرانسوی: در شمال غربی و در ایالت وال له داوستا به دلیل هم‌مرز بودن با فرانسه مردم با این زبان آشنایی دارند.
لیگوری: در مناطق شمالی ایتالیا بویژه شهر جنوا رایج است و بیش از یک میلیون گویشور در ایتالیا دارد. گویش جنوایی و بریگاسکی از مهم‌ترین گویش‌های این زبان در ایتالیا هستند.
اسلوونیایی: در شهرهای تریسته و گوریتزیا مردم به دلیل همسایگی با اسلوونی با این زبان آشنایی دارند.
لومباردی: در مناطق شمالی ایتالیا بویژه نقاط هم‌مرز با سوئیس رایج است و بیش از سه میلیون گویشور در ایتالیا دارد.
پیدمونتی: زبان رایج منطقه پیدمونت ایتالیاست که بیش از دومیلیون نفر از مردم ایتالیا بدان تکلم می‌کنند.
ونیزی: زبان قدیمی منطقه ونیز که از زبان‌های رومی بشمار می‌رود و در ایتالیا قریب دو میلیون نفر از اهالی منطقه ونیز و مناطق مجاور بدان تکلم می‌کنند. این زبان در اسلوونی نیز رایج است.
ناپلی: زبان رایج منطقه جنوب ایتالیا بویژه نواحی پالرمو و ناپولی است که بیش از شش میلیون نفر از سکنه ایتالیا بدان سخن می‌گویند. گویش ایتالیایی جنوبی در واقع گویشی از همین زبان است و نه ایتالیایی.
توسکانی: زبان رایج در منطقه توسکانی است که گاهی گویشی از زبان ایتالیایی نیز شمرده می‌شود. حدود سه میلیون تن به این زبان تکلم می‌کنند.
ساساری: این زبان اگرچه تنها 125 هزارتن گویشور دارد اما در منطقه خودمختار ساردینیا زبان رسمی بشمار می‌رود.
ساردوکمپیدانی از زبان‌های بومی جنوب ایتالیاست که هنوز نزدیک به یک میلیون گویشور دارد اما بیشتر گویشورانش در مناطق کوهستانی شمال ایتالیا بسر می‌برند که این به دلیل سیاست‌های فاشیستی ایتالیا در زمان جنگ جهانی دوم بوده‌است.
زبان ایتالیایی-یهودی از زبان‌های رومی است که در ایتالیا امروزه بیش از دویست تن گویشور ندارد.
مذاهب[ویرایش]
دین در ایتالیا، سال 2001[1]
دین درصد
مسیحیت
91٫6٪
بدون دین
5٫8٪
اسلام
1٫9٪
بودیسم
0٫3٪
هندوئیسم
0٫2٪
سیکیسم
0٫1٪
یهودیت
0٫1٪
حاکمیت و اکثریت با مسیحیت کاتولیک است، ولی پروتستانها، یهودیها و مسلمانان (که اکثراً مهاجر هستند) نیز در این کشور زندگی می‌کنند. 91٫6٪ جمعیت ایتالیا مسیحی و بیشترکاتولیک هستند که یک سوم آنها (36٫8٪) عضو فعال هستند. امروزه 825000 نفر مسلمان در ایتالیا زندگی می‌کنند که (1٫4٪) جمعیت ایتالیا را تشکیل می‌دهند که از بین آنها فقط50000 نفر ملیت ایتالیایی دارند.
اقتصاد[ویرایش]
از جمله مهم‌ترین صنایع کشور می‌توان به صنایع فلزکاری، ماشین‌آلات، شیمیایی، وسائل نقلیه، مواد غذایی و مشروبات، منسوجات و البسه، هواپیماسازی، کشتی‌سازی، پتروشیمی، الکتریکی، اتمی و جنگ‌افزار اشاره نمود. گندم، جو، سیب‌زمینی، چغندرقند، سیب، ذرت، برنج، انگور، ماهی، گاو و خوک نیز مهم‌ترین محصولات کشاورزی و دامپروری کشور را تشکیل می‌دهند.
سرانه زمین مزروعی برای هر نفر بالغ بر 32/0 هکتار است. تولید سالیانه گوشت گاو 400/1 هزار تن، گوشت خوک 500/1 هزار تن، گوشت گوسفند 900/154 تن و 806 هزار تن صید ماهی است. تولید سالیانه نیروی الکتریسیته نیز معادل 1/241 میلیارد کیلووات ساعت است.
گردشگری[ویرایش]
ایتالیا در مرکز دریای مدیترانه واقع شده‌است، دریایی که تولد تمدن‌های بسیاری را بخود دیده‌است. ایتالیا دارای تاریخی غنی از تماس‌ها و تبادلاتی می‌باشد که بر مردم، اقتصاد و فرهنگش تأثیر گذاشته‌است.
فنیقیها، یونانیها، کارتاژها، اعراب و نورمنها از جمله مللی می‌باشند که در طول سده‌ها با تأثیر گذاشتن بر فرهنگ محلی ایتالیا، باعث گردیده‌اند تا ایتالیا بطور فوق‌العاده‌ای غنی از آثار معماری و هنری می‌باشد.
بر اساس محاسبه‌ای که یونسکو انجام داده، بیش از نیمی از میراث فرهنگی جهان در کشور ایتالیا واقع شده‌است، کشوری کوچک که مساحتش فقط 0/25 ٪ از کل خشکی‌های جهان است.
نشانه‌های باقی‌مانده از گذشته، آثار هنری و تنوع فوق‌العاده طبیعت در شبه جزیره ایتالیا از جمله عوامل جذب توریست به این کشور می‌باشد که امروزه یکی از توریستی‌ترین کشورهای جهان بشمار می‌آید.
رم، فلورانس، ونیز و بسیاری شهرهای دیگر، از جمله مقصدهای هنری هستند که برنامه هر بازدید کننده‌ای از شبه جزیره ایتالیا را تشکیل می‌دهند. در کنار این شهرهای بزرگ و معروف، میراثهای فرهنگی پنهانی هم در شهرهایی با تاریخ هزار ساله وجود دارند که البته در مسیر اصلی بازدیدها قرار ندارند و علی‌رغم اینکه کمتر شناخته شده‌اند، اما به همان اندازه شهرهای هنری ایتالیا دارای جذابیت می‌باشند.
شناخت ایتالیا با بازدید از شهرهای معروف و موزه‌ها و میدان‌های آن کافی نیست، بلکه برای نیل به این مهم، باید دنیای رنگارنگ به اصطلاح ایتالیای کوچک را که غنی از زیبایی‌های طبیعی و هنری بی حساب و صدها مرکز شهری کوچک و متوسط که برخی از آنها پایتخت‌های باستانی با آثاری اصیل و بی نظیر می‌باشند، نیز درنوردید.
برای تکمیل این شناخت البته باید دسرها و غذاهای ایتالیا را هم تجربه کرد. غنا و تنوع رسوم و لهجه‌ها در هر گوشه از کشور به آسانی قابل تشخیص می‌باشد. غذاهای ایتالیایی آینده این تنوع است. بخاطر همین تنوع منطقه‌ای می‌باشد که ایتالیا تبدیل به یکی از اصلی‌ترین قطبهای توریسم بین‌المللی شده‌است. از جمله دیگر عواملی که در پیشرفت صنعت توریسم در این کشور زیبا نقش داشته‌اند می‌توان به نزدیکی ایتالیا به کشورهای صنعتی مرکز و شمال غرب اروپا، وجود وسایل ارتباطی سریع و اقتصادی با دیگر قاره‌ها و سطح عالی امکانات پذیرش توریست که کمتر کشوری از آن برخوردار می‌باشد، اشاره نمود.
هر ساله بطور میانگین حدود بیست میلیون گردشگر خارجی از ایتالیا بازدید می‌کنند و این رقم طبیعتاً علاوه بر میلیونها ایتالیایی می‌باشد که کشورشان را برای گذراندن تعطیلاتشان انتخاب می‌کنند و البته در این انتخاب، تکیه بر سی و پنج هزار واحد اقامتی موجود در کشور که دارای تقریباً دو میلیون تخت می‌باشند، دارند.
توریسم در عمل یکی از مهم‌ترین منابع اقتصادی ایتالیا به‌شمار می‌رود که حدود 5/5٪ از تولید داخلی کشور را به خود اختصاص داده‌است و این به معنای آنست که از نظر ارزش بالاتر از کل تولید بخش کشاورزی قرار دارد.
سینمای ایتالیا صنعت سینمای ایتالیا از اعتبار خوبی در سراسر جهان برخوردار است. گواه آن جوایزی است که ساخته‌هایش در فستیوال‌های متعدد و بین‌المللی دریافت می‌کند.
قوهٔ مقننه ایتالیا[ویرایش]
مجلس نمایندگان ایتالیا: 630 نفر
مجلس سنا ایتالیا: 315 نفر
ارتش[ویرایش]
نیروی زمینی: 230٬000 نفر
1920 دستگاه تانک
نیروی هوایی: 76٬000 نفر
449 فروند هواپیمای جنگی
نیروی دریایی: 48٬000 نفر
1 فروند ناو هواپیمابر، 8 فروند زیردریایی، 1 فروند ناو موشک‌انداز، 3 فروند رزمناو، 24 فروند ناوشکن